Mówi się, że ,,miłość jest ślepa”…
Jednak co w sytuacji, gdy osoba darząca kogoś uczuciem robi to w sposób zaborczy, próbuje osaczyć, postępuje w sposób zbyt nachalny, wręcz wbrew woli tej drugiej osoby???

         Pochodzący z języka angielskiego termin „stalking” oznaczający „podchody” używany jest jako określenie przestępstwa z art.  190 a k.k. będącego uporczywym nękaniem, to coraz częściej występujące zjawisko.
                Przestępstwo stalkingu jest zazwyczaj powiązane z relacją, bądź znajomością popełniającego to przestępstwo oraz pokrzywdzonego. Nieraz stalkerem jest były partner, bądź dawny znajomy, który z tylko sobie znanych pobudek nie chce się pogodzić z  faktem zerwania kontaktu.

CZYM WŁAŚCIWIE JEST UPORCZYWE NĘKANIE I KIEDY MA MIEJSCE?
                Przez uporczywe nękanie można rozumieć szereg czynności podejmowanych przez tzw. ,,stalkera’’, które stanowią dla jego ofiary działania uciążliwe.
                Mianowicie  poprzez pojęcie nękania rozumie się:
– dręczenie drugiego człowieka,
– niedawanie mu spokoju,
– ciemiężenie, gnębienie,
– prześladowanie,
– szykanowanie,
         Aby mówić o stalkingu nękanie musi mieć charakter uporczywości, co oznacza, że musi trwać przez pewien określony czas, musi być intensywne, nieustępliwe, notoryczne, obsesyjne i odbywać się wbrew woli pokrzywdzonego.
         O uporczywości przemawia nie tylko częstotliwość oraz okres nękania ale także ignorowanie  przez sprawcę próśb osoby pokrzywdzonej o zaprzestanie niechcianych zachowań. Zatem można mówić o niej dopiero kiedy pokrzywdzony stanowczo zażąda zaprzestania zachowań, które wyczerpują znamiona czynu z art. 190 a k.k.  
           Nie sposób jednak stwierdzić jak długi musi upłynąć okres by znamię uporczywości było zrealizowane. Ustaleń w tej kwestii każdorazowo należy dokonywać w ramach konkretnej sprawy (może mieć miejsce sytuacja, gdzie stalker wysyła setki SMSów codziennie, robi odstępy kilkudniowe, wysyła wiadomości przez kilka miesięcy).

SPOSOBY STALKINGU
         Do stalkingu dochodzić może zarówno podczas kontaktu bezpośredniego, jak i pośredniego przy wykorzystaniu środków do porozumiewania się na odległość.
         Jako przykłady zachowań stalkera można wskazać np. :
–> wysyłanie wiadomości tekstowych przez telefon lub na portalach internetowych, wysyłanie maili, nawiązywanie połączeń głosowych (często głuche telefony zwłaszcza w porze nocnej),  śledzenie, kontrolowanie, przebywanie w pobliżu miejsca zamieszkania, zakłócanie spokoju,  uniemożliwianie odpoczynku, publikowanie treści na temat pokrzywdzonego, nachodzenie w miejscu pracy, narzucanie się upominkami (wysyłanie prezentów, kwiatów, biżuterii, bielizny), zaczepianie na ulicy, nagabywanie w domu, nawiązywanie kontaktu przy pomocy innych osób, wypytywanie o ofiarę w jej otoczeniu, składanie w imieniu pokrzywdzonego zamówień, rozpowszechnianie plotek, fałszywych informacji o pokrzywdzonym, włamanie do domu, samochodu, grożenie rodzinie, przyjaciołom pokrzywdzonego i inne…                 Należy zauważyć, iż poszczególne zachowania sprawcy przy oderwaniu od kontekstu sytuacyjnego nie muszą same w sobie stanowić czynów zabronionych.  Nie ma przecież niczego złego w wysłaniu komuś SMS-a, listu, odwiedzinach. Jednak problem pojawia się w momencie kiedy tych zachowań robi się zbyt wiele a ich adresat sobie tego nie życzy.
         Oczywiście może być tak, że te jednostkowe zachowania już same w sobie będą czynami zabronionymi – np. gdy występują groźby,  utrwalanie wizerunku nagiej osoby, kradzieże rzeczy pokrzywdzonego, naruszenie miru domowego itp.
         Warto również wspomnieć przy rozpatrywaniu zagadnienia stalkingu, iż  ustawodawca przewidział również kryminalizację stalkingu występującego w formie podszywania się tj. podawania się za inną osobę z wykorzystaniem jej wizerunku bądź danych osobowych by wyrządzić szkodę majątkową czy też osobistą. W ramach tego czynu niejednokrotnie dochodzi do rozpowszechnianie informacji przygotowanych przez sprawcę na pochodzące od pokrzywdzonego np. dotyczących ofert matrymonialnych, tworzenie fałszywych profili na portalach społecznościowych, umieszczanie fotografii osoby pokrzywdzonej, dokonywanie zamówień w jej imieniu i na jej koszt. 

         [!] Podkreślić należy, że obojętne jest to czy zachowania sprawcy są motywowane uczuciem miłości, nienawiści, dokuczenia, złośliwością, zemstą.  Co istotne ustawodawca nie wymaga, aby zachowanie stalkera niosło ze sobą także element agresji. Również dla bytu tego przestępstwa nie ma znaczenia czy sprawca ma zamiar spełnić swoje ewentualne groźby.

POCZUCIE ZAGROŻENIA U OFIARY
        Kolejnym elementem stalkingu jest poczucie zagrożenia. Samo nękanie nie jest wystarczające by móc przypisać przestępstwo z art. 190 a k.k. Otóż zachowanie nękającego musi wywołać u ofiary poczucie zagrożenia, które wyraża się poprzez odczuwanie lęku, obawy, że mogą ją spotkać negatywne konsekwencje, poczucia przykrości, krzywdy czy pewnego dyskomfortu – jednak musi być to uzasadnione okolicznościami.

JAKA KARA GROZI ZA STALKING?
           Obecnie sądy są coraz surowsze dla sprawców przestępstw stalkingu.
         Przestępstwo uporczywego nękania, jak i podszywania się pod inną osobę są czynami zabronionymi zagrożonymi karą pozbawienia wolności do lat 8, których ściganie następuje w trybie publicznoskargowym, ale na wniosek pokrzywdzonego.
         W przypadku, gdy na skutek działań stalkera pokrzywdzony targnie się na własne życie, zagrożenie karą wzrasta i wynosi od lat 2 do 12 pozbawienia wolności. Ściganie tego przestępstwa odbywa się w trybie publicznoskargowym z urzędu.

JAK POWINNA ZACHOWAĆ SIĘ OFIARA?        
           By wykazać, że mamy do czynienia ze stalkingiem istotne jest zgromadzenie dowodów.
Jak to zrobić?
         Należy zachowywać wszelką korespondencję prowadzoną ze sprawcą  tj.:
– wiadomości SMS,
– na portalach społecznościowych,
– wykonać zrzuty z ekranu z połączeniami telefonicznymi (później można się zwrócić bezpośrednio do operatora o szczegółowe dane);
         W  sytuacji bezpośredniego kontaktu ze sprawcą:
– zawołać kogoś na świadka (chociażby znajomego, sąsiada, przechodnia), który w sądzie poświadczy, że dana sytuacja miała miejsce,
– dokonywać nagrań zdarzenia czy to za pomocą dyktafonu, czy nagrać w formie video. albowiem wszystkie okoliczności Sąd w toku postępowania bada bardzo szczegółowo i indywidualnie, zatem niezbędne jest przedstawienie  odpowiedniego materiału dowodowego. 

         Ponadto przypadki uporczywego nękania należy zgłosić do organów postępowania przygotowawczego tj. na Policję lub do Prokuratury.

          Ofiara zgłaszając sprawę organom ścigania przestępstwa może czuć się zdezorientowana i niepewna. Często zdarza się, że zgłoszenia bywają bagatelizowane… Warto by w takich sytuacjach pokrzywdzony wiedział, że i jemu przysługuje prawo do uzyskania pomocy prawnej i skorzystania z pomocy adwokata, który na pewno będzie stanowił silne wsparcie w walce o powrót do życia w spokoju, bez strachu.  Co więcej przesłuchanie w obecności pełnomocnika może okazać się mniej stresujące. Poza tym świadomość, że ktoś czuwa nad całym przebiegiem czynności jest również bardzo ważna.

         Z uwagi na fakt, że typ podstawowy stalkingu jest przestępstwem ściganym na wniosek pokrzywdzonego, adwokat pomoże w jego sformułowaniu i zawrze w nim wszystkie niezbędne wnioski. Warto zatem skorzystać z pomocy adwokata.

Jeśli  u Ciebie zachodzi obawa, że padłaś/eś ofiarą przestępstwa stalkingu, zapraszam do kontaktu celem uzyskania fachowej pomocy i porady prawnej.